قلاویز وسیله ای برای ایجاد رزوه داخلی است که با مواد مختلفی ساخته می شود اما به طور معمول جنس به کار برده شده برای ساخت آن فولاد تندبر یا همان فولاد کربنی است. این ابزار دارای چهار ردیف دندانه است که به آن قدرت براده برداری خواهند داد. قلاویز کاری در صنعت کاربردهای بسیاری دارد. در این مطلب از مجله آریسمان ابزار به صورت صفر تا صد به بررسی آموزش قلاویز کاری خواهیم پرداخت.
قلاویزکاری چیست؟
به پروسه ایجاد رزوه و سوراخ حفر شده بر روی فلز به کمک قلاویز، قلاوکاری (Internal Threading) گفته می شود. این کار با دستگاه قلاویز کاری و به دو صورت دستی و ماشینی انجام می شود. رزوه زدن یک سوراخ کاری ساده و آسان است اما برای آن که رزوه در سوراخ یکنواخت و ثابت بماند نیاز است که این کار به درستی انجام شود. به طبع قلاویزکاری ماشینی خیلی سریع تر و آسان قابل انجام خواهد بود. در این پروسه در واقع به کمک یکی از انواع ابزار قلاویزکاری به نام مته قلاویز درون سوراخ قطعه، شیارهای رزوه ایجاد شده و رزوه ها به صورت مارپیچی درون سوراخ شکل گرفته تا بتوان پیچ مناسبی را درون آن بست.
دستگاه قلاویز کاری
اگر چه قلاویز کاری به صورت دستی نیز امکان پذیر است اما به طور معمول در صنایع برای افزایش کیفیت کار و سرعت بیشتر از دستگاه قلاویز کاری برقی استفاده می شود. دستگاه قلاویز زن به منظور قلاویزکاری، حدیده، برقو زنی و سفت کردن پیچ ها به کار برده می شود. به طور کلی دستگاه قلاویز زدن در انواع برقی، هیدرولیک و بادی وجود داشته که از بین آن ها دستگاه های برقی دارای تنوع، امکانات و نیز قابلیت های بیشتر است و می توان آن ها را انتخابی مناسب برای افرادی دانست که دارای شغل قلاویز کاری هستند. دستگاه قلاویز کاری از نظر سایزبندی قلاویز قطرهای 2 تا 48 میلی متری را پشتیبانی نموده و برای انواع استانداردهای میلیمتری و اینچی قابل استفاده است.
نحوه قلاویز کاری
اگر چه ممکن است قلاویز کاری در هر دستگاه و با هر روشی متفاوت از دیگری باشد اما به طور کلی استاندارد قلاویز کاری به شرح زیر است:
- به منظور انجام قلاویز کاری ابتدا مته و قلاویز با پیچ و مهره مناسب و یکسان انتخاب خواهد شد و بعد برای اطمینان از کیفیت کار، فلز موردنظر در زمان سوراخ کردن ثابت نگه داشته شده از مته های مناسب استفاده می شود.
- قلاویز متناسب با سوراخ در دسته گردان قرار داده شده و بعد فک های اطراف قلاویز محکم شده و ثابت نگه داشته می شوند.
- دسته گردان چرخانده می شود تا سوراخ به قلاویز پیچ شود.
- پس از آن دسته در جهت عقربه های ساعت چرخانده شده تا رزوه در سوراخ ایجاد گردد.
- از طریق چرخش های صاف بدون وارد کردن هر نوع فشاری، رزوه به وجود خواهد آمد.
- حالا دسته T در جهت عقربه های ساعت چرخانده شده تا قلاویز جدا شود. این کار تا جایی ادامه پیدا نموده که قلاویز از سمتی دیگر از سوراخ خارج شود.
برخی از اصول اصول قلاویز کاری
برخی از اصول قلاویز کاری که در انجام این پروسه باید رعایت نمود عبارتند از:
- هر چند وقت یک بار نیاز است که قلاویزها در جهت خلاف حرکت چرخانده شده تا از زیاد شدن براده های قلاویز کاری جلوگیری شود.
- در زمان قلاویزکاری باید از وارد کردن نیروی زیاد به آن خودداری نمود چرا که ممکن است باعث شکستگی قلاویز یا ناصاف شدن رزوه ها شود.
- در صورت شکستگی قلاویز در زمان کار نیاز است که برای خارج کردن آن از تجهیزات مناسب استفاده نمود.
- در هنگام رزوه کردن قطعات فولادی پیش از شروع کار توصیه می شود قلاویزها را روغن کاری کنید. برای قطعات آلومینیومی از نفت استفاده شده و برای رزوه کردن قطعات چدنی و برنجی می توان قلاویز کاری را بدون نفت و روغن انجام داد.
جمع بندی
قلاویز کاری یکی از پروسه های بسیار کاربردی در صنایع مختلف از جمله ماشین سازی به شمار می آید. در این مطلب از آریسمان ابزار آموزش قلاویز کاری 0 تا 100 آورده شد و با نحوه انجام این کار و اصول آن آشنا شدیم.