ساعت اندیکاتور یکی از پرکاربردترین ابزارهای اندازه گیری و از تجهیزات پردقت در صنعت ماشین کاری و تراشکاری به شمار می رود. نحوه تایم گیری در ساعت‌های اندیکاتور دیجیتالی به این صورت است که مقدار اندازه از طریق نمایشگر و در ساعت های عقربه ای از طریق یک صفحه مدرج نشان داده می‌شود. از وظایف این ساعت می‌توان به کالیبره کردن و تست دقت دستگاه های فرز، تراش و CNC اشاره کنیم. در این مقاله از مجموعه آریسمان ابزار شما را با نحوه کار ساعت اندیکاتور آشنا می کنیم.
نحوه کار کردن با ساعت اندیکاتور
برای شروع اندازه گیری ابتدا باید ساعت را روی پایه مخصوص متصل کرده و در زاویه ای صحیح قرار داد. بعد از تنظیم مکانی ساعت، باید آن را روی عدد صفر قرار دهیم. برای این کار صفحه ساعت را چرخانده تا عقربه آن با عدد صفر هم راستا شود. در این حالت ساعت آماده اندازه گیری است. اگر تصمیم به اندازه گیری یک میله را دارید؛ با چرخاندن و اگر می خواهید یک سطح صاف را اندازه گیری کنید با حرکت دادن آن اندازه نهایی را به دست آورید.
مکانیزم ساعت اندازه گیری
مکانیزم ساعت اندیکاتور (ساعت اندازه گیری) از نوع چرخ دندانه است که از طریق چرخ دنده ها حرکت از میله قابل لمس ساعت به عقربه منتقل می‌شود. در مسیر میله لمس کننده، دندانه هایی قرار گرفته که با چرخ دنده ها برخورد می‌کند و با حرکت میله لمس کننده، چرخ دنده ها به چرخش درآمده و عقربه ساعت مقدار تغییر را نمایش می‌دهد. فنر حلزونی که در داخل محفظه طراحی شده این امکان را می‌دهد که میله لمس کننده همیشه در حالت آماده باش باشد و عمل کنترل گیری را به درستی انجام دهد.
روش خواندن ساعت اندازه گیری
آموزش خواندن ساعت اندیکاتور، کار به نسبت ساده‌ای است. جهت عقربه‌ها در خواندن مقدار اندازه از روی نمایشگر بسیار تاثیرگذار است. اگر میله لمس کننده در جهت پایین قرار گرفته باشد؛ عقربه بزرگ ساعت را باید روی عدد صفر تنظیم کنید. حال اگر میله لمس کننده به سمت بالا باشد جهت عقربه‌ها سمت راست را نمایش می‌دهد. ملاک خواندن مقدار تغییرات، نسبت به جهت چپ در نظر گرفته می‌شود.
روش های استفاده از ساعت اندازه گیری
دو روش Rim and face و Reverse indicator برای آموزش استفاده از ساعت اندیکاتور کاربرد دارد.
روش Rim and face
در این روش که به آن روش هم راستا سازی هم گفته می‌شود، هنگامی که ساعت اندیکاتور روی پایه قرار گیرد عقربه ساعت به سمت راست به حرکت در می‌آید. حتی اگر فاصله ای بین جسم و ساعت وجود داشته باشد، عقربه‌های ساعت اندیکاتور قادر هستند این فاصله را تشخیص دهند. همچنین اگر پایه به سمت داخل حرکت کند جهت عقربه‌ها به سمت راست و اگر پایه به سمت خارجی و بیرونی در حرکت باشد عقربه ها به جهت چپ و منفی نمایش داده خواهند شد. مدل اندازه گیری با این روش هم به صورت همزمان و هم به صورت غیر همزمان انجام می‌گیرد.
روش Reverse indicator
در روش دوم که Reverse indicator نام دارد، اندازه گیری‌ها فقط به صورت همزمان انجام می‌شوند. برای مواقعی که هر دو شفت قابل چرخاندن باشند این روش بسیار کاربرد دارد. هم راستا سازی از مهم ترین کاربردهای ساعت اندیکاتور است که در صنایع مختلف به کار برده می‌شود.
به جهت آموزش اندازه گیری ساعت اندیکاتور برای کنترل توازن یک سطح نسبت به سطح دیگر باید پایه ساعت را مبنا قرار داده و میله لمس کننده با سطح دیگر مماس پیدا شود؛ سپس با حرکت طولی ساعت می‌توان مقدار آن را اندازه گیری کرد.
اما برای کنترل دور بودن قطعه نسبت به محورهایی که دورانی هستند ابتدا باید پایه ساعت را ثابت کرده و میله لمس کننده را مماس با آن قرار دهید. حال با چرخاندن محور، میزان دور بودن آن را اندازه گیری کنید که مقدار آن در صفحه نمایش ساعت اندیکاتور قابل نمایش است.
سخن پایانی
مدل های مختلفی از ساعت اندیکاتور وجود دارد که بسته به نیازهای مختلف طراحی شده‌اند. برندهای متنوع این ساعت کار را برای افراد متخصص آسان تر کرده و سرعت عمل را بهبود می‌بخشد. سنجش تخت بودن یا میزان انحنای قطعات از اصلی ترین کاربردهای این ساعت است که به کمک آن دقیق ترین اندازه گیری‌ها صورت می‌گیرد.